Kalın Kafalı yumurtası ile hıyar antagonist tüm bire bir iflah kaynağı
ARDAHAN – 10 gün süresince güneşte veya gölgede kurutularak değişik aşamalardan geçen Ardahan kazı değişik bir tat kazanıyor. Ardahan kazının yumurtası ve hasım; bir nice çor üzere adeta şifa kaynağı.
Türkiye’birlikte kalın kafalı yetiştiriciliğinde büyük yere sahip Ardahan’üstelik şita öncesi besiye alınan kazlar, şu sıralar kesimi yapılıp kadınların marifetli ellerinden geçerek sofralara ulaşıyor. Ardahan’ın kaymakamlık ve köylerinde nisan ayından itibaren sonbahara kadar meralarda otlayan, ekim ayından bu yana yalnızca arpayla besiye alınan ve sonradan yağlanarak lezzetini düzlük kazların kavil işlemi sürüyor. Ardahan mutfağının vazgeçilmezlerinden olan ve yumurtadan çıktıktan sonraları büyük emeklerle yetiştirilen kazlar, son teşrin ayında soğuğu görüp kar yedikten sonra kesiliyor. Köylüler, yaz aylarında hizmet ve beslenmelerini yaptıkları kazları kestikten bilahare evlerinin yapı saçaklarının altlarına veya direklere asarak kurutmaya başlıyor.
Ardahan’ın Çıldır ilçesine sadık Taşdeğirmen köyünde dinamik Fatma Korkmaz, gücük ay ve mart aylarında yumurtadan sâdır kazları evvel geçmiş arpa, melez ve yemle beslendiğini söyleyerek, henüz sonraları yeşilliklerde ve sulak alanlarda beslemeye alındığını söyledi. Korkmaz, “Katıksız ortamlarda beslenerek büyüyen kazlar kesime amade ağıl dirimlik. Kesimi yapılan kazlar temizlendikten sonra tuzlanarak kurutulmaya bırakılır. Kurutulmaya bırakılmasının sunma mehabetli özelliği güneşte kurutulup soğukta ayazı yemesidir” dedi.
Divane yumurtası ile bön antagonist ağız ağıza bire bir felah kaynağı
Koyun Bakışlı yumurtasının kanser hastalarına, et kafalı yağının ise romatizmaya ferah geldiğini söyleyen Korkmaz, “Denyo yumurtası amansız hastalık hastalarına ongun geliyor. Kaz yağının ise astım hastaları ilkin görünmek üzere romatizmaya gür geldiğini biliyoruz. Ahmak düşman vitamin ve besleyiciliğinin yanı sıra onarıcı benzeri yağ olmaktadır. Et Kafalı düşman romatizma rahatsızlıklarında ve soğuktan kaynaklı mafsal ağrılarında müfit olmaktadır. Ahmak yağının koca derisi içerisine takı ika oranı oldukça yüksektir. Kakavan yağının ağrılı bölgeye sürülmesi, teshin ve nefes dolaşımını ovma marifetiyle artırarak romatizma ağrısını hafifletip, o bölgenin sıcak tutulmasıyla felah olunması sağlanmaktadır. Budala yağının dal, bukanak, kıç üzere bölgelere sürülerek dert ve sızıyı dindirdiği bilinmektedir” diyerek konuştu.
Lezzet-i Kür lokanta sahibi Fatih Yılmaz, Ardahan’ın meralarında otlayan kazların kesimden sonra katıksız aynı ortamda kurutulduğunu söyleyerek, “Kazlarımız tamamen natürel ortamlarda beslendiği amacıyla ürünümüz birlikte ağız ağıza organiktir” ifadelerini kullandı.
Doğu Anadolu’nun gözbebeği olan kalın kafalı etinin lezzetini saf ortama verecekli olduğunu söyleyen Yılmaz, “Kazlar özellikle meralar başta olmak üzere öz, ırmak kenarı ve sulak alanlarda yetişip büyürler. Yetişen kazlar, kışın gelmesiyle kar yağmadan serencam 10 aktarılma geçmiş doğal ortamlardan alınıp sınırlı alanlarda besiye alınır. Besiye alınan kazların, rüşvet ve buğday ile beslenerek elan ferah deri tutması sağlanır. Besinin arkası sıra kesimi yapılan kazlar tuzlanarak kurutulmaya bırakılır. Bunun amacı ise kazın 3 santimetre olan derisindeki yağın şeb itici havada ayaz yemesi ve sıra ise güneşte kurutularak ete bu yağın işlenmesidir” şeklinde konuştu.
Kalın Kafalı eti altınla yarışıyor
Yılmayan, “Yöresel bire bir hoşlanma olan ve kışın vazgeçilmezi kazın fiyatı maalesef altınla yarışıyor. Bunun dahi arz büyük sebebi ise arpa ve buğdayın fiyatının haddinden fazla erdemli olması. İyi bir saftirik averaj 2,5 ile 3 kilo ortada olmalı. Nazik ve küçüğü bile mevcut. Ama ideali 2,5 ile 3 kilogram arası olandır. Kilosu bile 250 lira olan enayi hemen tezce gram altınla yarışır durumdadır” dedi.
