BAŞKUMANDAN ÜNSAL
Iğdır’üstelik üreticiler; gübre, fide ve mazotun pahalı olması nedeniyle üretimin düştüğünü söyledi. Ahlat ilçesinde domates yetiştiren tıpkı yetiştirici, “Şu dakika kilosu 5 TL. UFAK TEFEK müşteri var. Istihsal var, piyasası namevcut. Yani milletin gurur gücü yok. Soran çok, alan yok. Koca soruyor, ‘5 teklik’ deyince arakasını dönüp gidiyor. Evine konserve amacıyla bire bir kasa domates takanak adam, on yeri geziyor tıpkı sandık alamıyor. Sabık sene ayrımsız kasası 15 liraydı, deminden 75-80 lirayı buluyor. Patatesi kaynatıp kaynatıp yiyeceğiz. Gerçi patatesi dahi alamayacağız evet o de 10 teklik” dedi.
Iğdır’üstelik çiftçiler, konuşu akse zımnında yaşadıkları sorunları SIMURG Olgun Ajansı’na anlattı. Iğdır’a Yabani Armut ilçesinden domates getirdiğini belirten ayrımsız üretici, şunları söyledi:
“PATATESİ KAYNATIP KAYNATIP YİYECEĞİZ”
“Şu dakika kilosu 5 TL. UFAK TEFEK müşteri var. Istihsal var, piyasası yok. Yani milletin gurur gücü yok. Soran çok, düz yok. Adam soruyor, ‘5 teklik’ deyince arakasını dönüp gidiyor. Kimse kar etmiyor. Tarladan 3 liraya alsan, buraya getirene kadar 5 liraya dünyalık oluyor. Toprak sahibi getirip satamaz ki adamın hariç çıkacak havai mi artmış. Âdem boğulmuş elhak. Gübreden, mazottan boğulmuş elhak. Piyasa acı görüyorsun. Evine konserve üzere benzeri sandık domates matlup herif, on yeri geziyor ayrımsız sandık alamıyor. Güzeşte sene tıpkı kasası 15 liraydı, demincek 75-80 lirayı buluyor. Patatesi kaynatıp kaynatıp yiyeceğiz. Hangi yapacağız? Gerçi patatesi üstelik alamayacağız ya o de 10 lira.”
“FİYATLAR EFDAL, ALICI DAYANIKLI YOK”
Yıllardır Iğdır’bile göveri ürettiğini tamlayan Düş Meydo ise yaşadıkları sorunları şöyle anlattı:
“Iğdır’de rastgele yıl yeşil göveri ve meyve üretimi, rastgele asıl göveri ve yemiş üretimi vardı. Geçen yıl dışarıdan alıcılar geliyordu, seçme kalem ürünlerimizi satıyorduk. Şimdi mazot, tezek, kat giderleri üretimi bayağı kısıtladı. Sabık sene 10-15 TL’ye sattığımız domatesin kasasını deminden 70-80 TL’ye satıyoruz, amma esasen ekinci dünyalık kazanamıyor. Masraf haddinden fazla olduğundan ortalık istihsal üstelik azaldı. Üretim azaldığından dışarıdan, Çakal Armudu’tan apayrı yerlerden sebze ve semere gelmeye başladı. Ekinci, kışın hesabını yapıyor. Mazot, matbu, sefer, işçilik ve diğer giderleri hesaplıyor. ‘Kaça satarım’ diyerek adisyon yapıyor amma altından kalkamıyor. Böyle oldukça istihsal de düşüyor. Şarki bölgesinde, Iğdır’üstelik olan bir eser tek ilde namevcut. Mersin’üstelik da bu ürünlerin çeşidi bulunmayan. Iğdır’bile kitap çeşidi çok olduğu için alıcıyı cezbediyor, çekiyor kendisine. Gider fazla olduğu için ilk kez Iğdır’a dışarıdan iz gelmeye başladı, üretimin yurt olduğundan periferi. Görmüş olduğunuz kavun, domates haricen gelmiş durumda. İnsanlar üretimden memnun değil, hükümetin buna ahali atması geçişsiz. Istihsal konusunda çiftçiyi desteklemesi geçişsiz. Bindi alamadığı zaman, ilişki payını alamadığı ant fellah perişan oluyor. Kooperatifleşme yok, kısacası memnun değil ekinci.”
