7 Açıklık Üniversitesinde Kahve Söyleşilerinin kırk üçüncüsü olan ” Kilis’in Mimari Dokusu” antetli söyleşi, Talim Üyelerinden Dr. Öğr. Üyesi Akın Tercanlı’nın sunumlarıyla gerçekleştirildi.
Tercanlı, Kilis’in, tarihi ve mimarlık mekanları, geleneksel yapısını esirgeyici çıkmaz dokusu ve kültürü ile Güneydoğu Küçük Asya Bölgesinin en yüce şehirlerinden birisi olduğunu belirterek,, tarihi süreç içerisinde Kilis’ten bahsetti.
Tercanlı, Kilis Celil Cami’nin, Kilis’teki mimari kültürü ve çeşitliliği gösteren sunu heybetli yapılarından biri ve aynı zamanda Kilis’in sunma çarkıt dini mekanı olduğunu belirtti.
Ulu Cami’nin, Memlüklülerin egemenlikleri döneminde mensur edildiğini nâkil Tercanlı, Osmanlı döneminde Cezaevi Cami inşa edilene kadar Kilis’teki içtimai ve kültürel hayatın da merkezi olduğunu söyledi. Türk-İslam devletlerinde “Celil Cami”lerin takkadak dini ibadetlerin adına getirildikleri yerler değil, bire bir zamanda toplumsal hayatın dahi etrafında şekillendirildiği yapılar olduğuna işaret etti.
Üzerindeki kitabelerden hareketle, Celil Cami’nin 1388 yılından bir lahzada önce mamul olduğunun düşünüldüğünü anlatım ederek, Ulu Cami’nin Selçuklu mimarisini yansıttığını aktaran Tercanlı; süslemelerde ise lehçe odaklı yaklaşımların etken olduğunu vurguladı. Tercanlı, Celil Cami içerisinde saha kayran süslemeler hakkında bile bilgiler aktardı. Ravanda Kalesi’nin askeri bire bir çatı olarak son adım yüce olduğuna dikkat çeken Tercanlı; hamamların ve geleneksel dokusunu koruyan sokakların da koca tarihi mekanlar olarak görüldüğünü söyledi. Tercanlı, Mezopotamya’nın yeryüzü şişman höyüklerinden biri olan Hacim Höyük’ün tahminî 200 metre kadar güneybatısında kalan ve Mozaikli Bazilika adıyla kayıtlara güzeşte Mozaikli Kilise’nin hem şehir tarihi hem bile Er Devir Bizans Mimarisi açısından bilgelik veren haddinden fazla önemli bir çatı olduğunu vurguladı. Kilis’te de ibdai dokusu mahfuz kabaltıları görmenin olabilir olduğunu tamlayan Tercanlı; Osmanlı döneminden günümüze ulaşan kabaltılara Salih Efendi Kabaltısı, Hasan Mir Kabaltısı, Şeyh Camisi Kabaltısı, Çarkıt 7 Fasıla İlkokulu Kabaltısı ve Mehterhane Camisi Kabaltısı’nın benzer verilebileceğini aktardı.
Program, Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Ali Yıldırım’ın Dr. Öğr. Üyesi Atak Tercanlı’ya teşekkürname belgesi takdim etmesiyle sona erdi. – KİLİS
