– Hititlerin binlerce almanak tarihi dijital kütüphane ile dünyaya açılacak

Hititlerin başlı bağlanmış tabletler, bireşimli zeka kullanılarak okunduktan bilahare sözlük hazırlanacak

Firez ve Turizm Vekil Yardımcısı Eşsiz Alpaslan:

“Uygulayım Bilimi ile arkeolojiyi, teknoloji ile tarihi birleştirdik”

ÇORUM – Binlerce almanak tarihi vesikalardan oluşan Eti tabletleri kurulacak dijital kitabevi ile dünyaya açılacak.

Dünyada bir geçmiş yerine hayata geçirilen proje ile bin 954 Hitit tabletleri bileşimli zeka yöntemiyle okunmaya bitmeme ediyor. Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi, İstanbul Kazı Bilimi Müzeleri ve Çorum Müzesi envanterinde kâin Hitit başlı yazılı tabletlerin yapay zeka kullanılarak okunması, taranması ve dijital ortama aktarılması amacıyla başlatılan ” Küçük Asya Medeniyetleri Müzesi’ndeki Çivi Yazılmış Tabletlerin 3 Boyutlu Kendisine Taranması ve Boğazköy Tabletlerinin Sentetik Zeka Vasıtasıyla Okunması” projesinin geçmiş etabı tamamlanırken son bildirgesi ve Hitit Dijital Kitabevi adı sunulan projenin tanıtım toplantısı gerçekleştirildi.

Ankara Küçük Asya Medeniyetleri Müzesi, İstanbul Arkeoloji Müzeleri ve Çorum Müzesi envanterinde mevcut tabletler sentetik zeka yöntemiyle okunduktan sonra tabletlerden elde edilen veriler tıpkısı sözlükte toplanacak.

Sözlük çalışmalarının tamamlanmasının peşi sıra oluşturulacak Eti Sayısal Kitabevi içerisine bireşimli zekanın sonuçları ile çalışacak bir parça eklenecek. Hititçe ve Hititçe’nin karşılığı olan transliterasyonunun bulunacağı modülde tabletlerden edinilen bilgiler Hititolog ve zaman meraklısı herkesin hizmetine sunulacak.

Çorum Müzesi’nde düzenlenen toplantıda mütekellim Hars ve Turizm Bakan Yardımcısı Eşsiz Alpaslan, projeyle alay malay Teknoloji ile arkeolojiyi, teknoloji ile tarihi birleştirdiklerini söyledi.

Küçük Asya topraklarının yabanlık tarihinin yazıldığı, ortaya koyduğu medeniyetler uygarlıklar açısından saha yüzünün arz eke toprak parçalarından birisi olduğunu vurgulayan Vekil Yardımcısı Eşsiz Alpaslan, “Bu topraklar dünyanın sunu nazik imparatorluklarını, yer şişman uygarlıklarını ortaya koymuş en balaban hazinelerden tıpkısı tanesi. Bu açıdan baktığımızda Türkiye dünyadaki arz kritik, arz önemli, en avantajlı, bildirme ak yazılı ülkelerden birisi. Bu kutsi bildiğimiz vatan barındırdığı eşit açısından dünyanın bildirme yetişkin ülkelerinden tıpkısı tanesi. Bunun kıymetini bilmemiz geçişsiz. Tarihi, coğrafi konumu, takip, tabii güzellikler açısından valör biçilmez benzeri ülkemiz var. Turizmde dünyanın en balaban ülkelerinden tıpkısı tanesi. Pandemiden bilahare bunun sonuçlarını ülkemiz ve insanların refahı açısından almaya başladık. Sıra ve kazı bilimi açısından bile dünyanın en kebir bölgelerinden birisi burası. Dünyanın yeryüzü iri imparatorluklarını, bildirme nazik uygarlıklarından birisi bile atalarımızın, ecdadımızın kurduğu Osmanlı İmpatorluğu. Dünyada yaptığı uygulamalarla örneklik teşkil fail bire bir ülke” dedi.

Dünyanın oylumlu medeniyetlerine aile sahipliği işleyen bu topraklarda geçmiş uygarlıkları araştırmanın ve onlar karşı bilgi edinmenin önemine dikkat çeken Alpaslan, “Bunun amacıyla vekillik adına kazı bilimsel kazılıra, tarihin bilinmesine, detayların gelecek nesillere miras bırakılmasını önemsediğimiz amacıyla Hars ve Turizm Bakanımız Mehmet Nuri Ersoy göreve geldiği günden beri kazı bilimsel kazılara ayrı aynı ehemmiyet verdik. Bu alanda çalışmalarımızı şişman tıpkısı bahir nazik ayrımsız duyarlık ve inceden inceye yürütüyoruz” diyerek konuştu.

Ankara Üniversitesi ile Hars ve Turizm Bakanlığı Hars Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün aksiyon birliğinde düzenlenen başlı yazılı tabletlerin bireşimli zeka ile okunmasına yönelik proje karşı birlikte açıklamalarda bulunan Alpaslan, “Dünyada teknoloji taşkın benzeri aceleten gelişmekte. Tarihle teknolojiyi buluşturarak kazı bilimsel kazılarda elde ettiğimiz bilgileri teknolojiyle bütünleştirerek bilgiye daha çabuk yayılmak yerine Ankara Üniversitesi ve Bilimi Tutma ve Geliştirme Derneği ile beraber bu çalışmayı güzeşte sene başlattık. Cesim noktalara geldik. Dünyada ve kazı bilimi tarihinde haddinden fazla kebir ayrımsız şekilde imza atmış olacağız. Teknoloji ile arkeolojiyi, teknoloji ile tarihi birleştirerek henüz hızlı sonuçlara ulaşacağız. İnsanlık tarihi açısından sunu balaban dönemeçlerden birisi abece. İnsanlık yazıyla beraber uygarlıkları oluşturmaya başladı. Yazıyla bu arada bilimi tekniği geliştirmeye başladı. Bu çerçevede da Çorum’birlikte bu topraklarda Hititlerin kurmuş olduğu bu medeniyet ve kullandıkları başlı yazısıyla tarihte şanlı bölümü oluşturuyor. Dünyada fire milyona mail miras yerine tablet var. Bunların çözümlenmesi, okunması ve Hititlerin bilinmesi açısından tabletleri çözümlenerek bilime kazandırılması akıbet mertebe önemliydi. Tabletlerin cümlesi analize bağımlı tutulacak” şeklinde konuştu.

Icra Vekili Yardımcısı alpaslan’ın peşi sıra proje yürütücüsü Dr. Zeynel Karacagil ve projenin bilimsel danışmanı Doç. Dr. Özlem Sir Gavaz projenin önce hamle sonuçları karşı bilgi verdi.

Toplantıya Şehremini Dr. Halil İbrahim Aşgın, Ilbay Yardımcısı Melik Kubalı, Hitit Üniversitesi Rektörü Prof. Dr Ulu Osman Öztürk, Ankara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Ünüvar, Ekin Varlıkları ve Müzeler Umumi Müdürü Gökhan Yazgı, İl Hars ve Turizm Müdürü Sümeyra Bektaş katıldı.