NEDİM GÜLER

Türkiye’nin arz kebir kivi istihsal merkezi olan Yalova’nın Subaşı beldesinde üreticiler, maliyetlerin artmasına karşın kivi fiyatının düşmesine tepki gösterdi. Yalova Kivi Üreticileri Birliği Başkanı Hedef Direk, fiyatın 7 liraya kadar düştüğünü belirterek, “Sabık yıl 8 liradan satmıştık yani geçen senenin altına düştü” dedi. Subaşı Şehremini Turan Canbay ise “Şayet üreticiye destek olmazsanız 10 yıl bilahare bu işi yapacak kimseyi bulamazsınız” diyerek konuştu.

Türkiye’nin kivi üretiminin tahminî yüzde 40’ını karşılayan Yalova’nın Subaşı beldesinde kivi hasadı başladı. Hasat fail işçileri mülakat fail Subaşı Şehremini Turan Canbay, sezonun körpe ve artağan olmasını diledi. Canbay, düzenledikleri festivalle bölgenin altını durumunda olan kiviyi tanıtmaya çalıştıklarını ifade ederken, bu yıl muhtemel rekoltenin olmadığını dile getirdi.

“10 SENE SONRADAN BU İŞİ YAPACAK KİMSEYİ BULAMAZSINIZ”

Subaşı Belediye Reisi Turan Canbay şunları söyledi:

“Fora Etmek ayrı bir balkı bunun bir birlikte pazarlama kısmı var. Maalesef bu yıl pazarlama kısmında bile büyük tıpkısı külfet yaşadık. Kısmen aşıldı amma hala istediğimiz fiyatları görmedi kivi. Bilcümle kivinin veriminden, vitamininden, insanların vücuduna faydasından bahsediyoruz ama akçasal kısmına üstelik maalesef verdiği verimin karşılığında nakdini alamadık. Öyle gözüküyor. Olur bütün kazancını düşünüyor amma asıl düşünmesi gereken burada üretici. Üretici üretmediği sürece bizim tüketme şansımız bulunmayan. Bizim beklentimiz dahi imdi bu arkadaşların biraz daha kar marjlarını düşük tutup birlikte üreticiye bindi olmalarını bekliyoruz ama biz buradan bahçeden görüyorsunuz ne büyüklüğünde güçlükle yapılıyor bu. Bu emeğin karşılığı 8 liraya alıp birlikte markette 48 liraya satılması olmamalı. Bu yıl angajman önceki yapılan toplantıda vahit fiyatları 13 liradan açıkladı amma şu anda 10 liraya kivi satabiliyorsak çokça bol diyoruz. Bunun sebeplerini aynı beklemek lazım evet dahi buna ihtişam mi ahali atacak bakanlık mı umum atacak benzeri şekilde ahali atılması lazım. Şayet üreticiye destek olmazsanız 10 yıl sonradan bu işi yapacak kimseyi bulamazsınız.”

MALİYET ARTTI, FİYAT DÜŞTÜ

Yalova Kivi Üreticileri Birliği Başkanı Maksat Direk üstelik Subaşı’nda yaklaşık 6500 dekar alanda yılda 25-30 bin titrem üretim yapıldığını söyledi. Ürünün yüzdelik 70’lik kısmının tüccarlar eliyle satıldığını, kafasız kalanın da sevimsiz gelgel depolarında bekletilerek piyasaya sürüldüğünü söyleyen Başkan Ağaç, bu sene rekolte ve nitelik konusunda külfet yaşandığını belirtti. Rekiz şu ifadelere saha verdi:

“İklimsel olduğunu düşünüyoruz. Havaların sıcaklığı olanaklı. Mevsimsel tıpkı muvazenesizlik yaşandı. Haddizatında dolaşık geçmedi bizim üzere ama biraz boydan kalın yaşadık burada. Bu henüz sonradan hasat ettiğimiz dönemde veya ayrımsız kamer öncesinde kivi pazarlıklarında az buçuk zorladı kabilinden açıkçası. Tüccarlar ürünün kalitesini beğenmedi. Biz henüz öncesinde ağustos ayından bağlantı namına üreticilerle bir toplantıda 13 liralık kendisine değer açıklamıştık. Bunun aktüel piyasa şartları açısından bitik olmayacağını arz asgari 10 liralara satabileceğimizi düşünürken ama şimdi tabi bu hesabımız mütehammil tutmadı. 7 liralara büyüklüğünde kivinin fiyatı düştü. Yani dalında kesim fiyatı olana kadar düştü. Sabık sene 8 liradan satmıştık yani sabık senenin altına düştü. Bu ferah bir şey değil. Bozukluk ferah benzeri şey değil. Deminden üretirken bir masraf yapıyorsun. Gübreniz, mazotunuz, işçiliğiniz, elektriğiniz var. Öz işçiliğinizi üstelik kattığınız devir 12-13 bin liraları buluyor dekar maliyeti. Bayağı benzeri bakımdan bahsediyorum. Elan gani bakanların elan faziletli çıkar. Bunlar bu sene ters mütenasip işledi.

Ürettiğimiz malın değeri düştü tamam bilakis bizim harcamalarımız arttı. Böyle olunca birlikte tığ şu an beklediğimizi, umduğumuzu bulamıyoruz. Önümüzdeki sene üzere bizi düşündürüyor. Tabi şimdi biz pahal bile düşünmüyoruz yani önümüzdeki sene için artık tığ adisyon yapıyoruz. Bizim alışılagelmiş bir tecim şeklimiz var. O üstelik nedir, malımı yetiştireyim, bakayım. Ondan bilahare tacir gelsin alsın bu malı buradan. Az Buçuk biz üstelik göz açımızı değiştireceğiz bu yönden. Ürünün bağımlı kim büyüğü de küçüğü de olacak ama demincek gravite şuradan çıkıyor. Düzlük tecimen, küçüklüklerden balkı yanıyor bize. Tığ üstelik diyoruz ki, bizim malımızın irisi üstelik var. Hakeza bir ağız tatsızlığı var. Ilk bunu çözmekten yana düşüncelerimiz var.”

ÜRETİCİLER GİDİYOR

Direk, Yalova’dahi istihsal yapılacak alan kalmadığını, üreticilerin Orhangazi, İznik kabil belde bölgelere gittiğini de belirterek “Orhangazi, İznik oralarda elan serbest alanlar olduğu amacıyla istihsal o tarafa akla yatkın kayacak yani derece derece, yıllar süresince yani bundan 5-6 sene bilahare orada üretim fazlalığı elan olacak. Pazarlamak için ihracat yolları arıyoruz. Bu yıl bu depolanan malların tıpkısı kısmı amacıyla temsil depodan satışla oradan boylayarak as yaparak ürünün elan gür değerlenmesini düşünüyoruz” dedi.