Unutulmaya beniz tutmuş topaçlar geleceğe aktarıyorlar
KAHRAMANMARAŞ – Kahramanmaraş’ta Demirciler Çarşısı’nda ahşaba hayat veren esnaflar, teknolojinin gelişmesi ile gelişigüzel unutulmaya beniz tutmuş oyuncak olan topaç üretmeye ve anadan görme oyuncağı gelecek nesillere aktarmaya çalışıyor.
Kahramanmaraş’taki anadan görme baziçe kültüründe cesim bir yere sahip olan ve kuşakları benzeri araya getiren oyuncak olan topaç (deveme), son 15 yıldır teknolojinin gelişmesi ile alay malay unutulmaya beniz tutmaya başladı.
Türkiye’nin değişik bölgelerinde atmar, bozanak, develeme, döndürgeç, kırıştak ve daha bir çokça değişik adlar ile tanıdık baziçe Kahramanmaraş’ta ise ‘deveme’ kendisine biliniyor.
Çevresine iplik sarılıp nagehan bırakılarak yahut kamçı ile vurularak döndürülen koni biçiminde ucu şiddetli oyuncak olan ve benzeri zamanların yüz cümbüş ara bulucu olan ancak sonuç yıllarda turistik dürü muamelesi görüyor.
Fabrikasyon oyuncaklara rağmen halen elde üretilmeye bitmeme edilirken, bu anadan görme oyuncak kültürü da Kahramanmaraş’ta yaşatılmaya ve teknolojinin geldiği son noktaya rağmen ayakta kalmaya çalışıyor.
Babasından devraldığı mesleği sürdüren Sevinçli Başlıpınar (40), “Çocukların teknolojiden uzak kalması amacıyla bu anadan görme oyuncakların üretimini bitmeme ettirmek istiyoruz ve bu devemelerin üretimini yapıyoruz. Tığ günde 300 ila 500 nüsha deveme üretip onları pazarlıyoruz” dedi.
Devemeyi yılların eskitemediği oyuncak kendisine nitelendiren ve dedesinden öğrendiği işi gelecek nesillere aktarmak istediğini dile getiren Hacı Ökkeş Başlıpınar (20), “Bu meslek bize dededen kalma tıpkısı patika. Dedem 1968 yılından bu yana deveme üretmeye başladı. Ilkin mahalle kültürü vardı ve bu oyun sokaklarda oynanırdı ferç şu zaman mahalle kültürü bittiği amacıyla sokaklarda oynanmıyor. Şu an bunu internette satmaya başladık. Çocukların oynayabileceği en adamakıllı oyuncak bu. Esasta uygulayım bilimi bile lazım ama eskiye dayalı oyuncak de geçişsiz. Hem ailesi ile hem dahi ailesi ile oynayabileceği bildirme iyicene oyuncaklardan tıpkı tanesi” diyerek konuştu.
