TAMER ARDA ERŞİN – GÜRKAN DEMİRTAŞ
Amasra eroin faciasında Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) yöneticilerinin TBMM Amasra Beyaz Zehir Faciasını Araştırma Komisyonu toplantısında yaptıkları sunumda facianın sorumluları arasında gösterdiği barutçulardan Öner Baht’ın ismi; Amasra Cumhuriyet Başsavcılığı aracılığıyla hazırlanıp Bartın Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilen fezlekede 12 yerde geçiyor ve fezlekede Kader’ı suçlayan tek anlatım bulunmuyor. Fezlekede polis ve savcılık ifadelerine kayran sunulan madenciler, Öner Şans amacıyla “Gayet dikkatli ve öncelikli adına bu arada çalıştığı işçilerin hayatını düşünen, onların hakkına girmekten değme ahit çekinen, işini layıkıyla özne bire bir arkadaşım. Ölçüm yapmadan veya ihmalkarlık göstererek aynı vebal yapmasına ihtimal vermiyorum. Filhakika madende kendisini bilen kişileri barutçu yapıyorlar. Pahal iş olduğu için herkesi barutçu yapmıyorlar” diyor.
Bartın’ın Amasra ilçesinde, TTK’ya ilişik maden ocağında 14 Teşrinievvel 2022 tarihinde yaşanan faciaya ilgili Amasra Cumhuriyet Altını Savcısı Ozan Koca Azrail, aralarında TTK yöneticilerinin de kayran aldığı 23 can üzerine fezleke hazırladı. Amasra Cumhuriyet Başsavcılığı vasıtasıyla hazırlanıp Bartın Cumhuriyet Altını Başsavcılığı’na gönderilen 173 sayfalık fezlekede kayran sunulan müşteki ve şüphelilerin ifadeleri, faciadaki ihmali ortaya koydu.
TTK yöneticilerinin, TBMM Amasra Beyaz Zehir Faciasını Araştırma Komisyonu toplantısında yaptıkları sunumda facianın sorumluları ortada gösterdiği Öner Yıldız’ın ismi, fezlekede çabucak 12 yerde geçti.
Kazma işçisi Burak Sümertaş, ifadesinde; TTK yöneticilerinin tersine, Baht’ın tetik tıpkısı işçi olduğunu belirterek; “Vefat eden barutçu arkadaşım Öner Nasip, işini titiz eden birisiydi. Barutçudan kaynaklı bir boşlama/unutkanlık olduğunu düşünmüyorum, zira o çokça görmüş geçirmiş” dedi.
Nakliye işçisi Sezgin Çelen ise “Görüngü günü ahiret yolculuğu eden ve barutçu yerine fariza işleyen Öner Talih, gayet titiz, öncelikli yerine bu arada çalıştığı işçilerin hayatını düşünen, onların hakkına girmekten rastgele zaman çekinen, işini mucibince özne ayrımsız arkadaşımızdı. Onun takdir yapmadan veya ihmalkarlık göstererek aynı sorumluluk yapmasına ihtimal vermiyorum” diye niteleyerek rapor verdi.
TKK’NIN SUÇLADIĞI YILDIZ, EŞİNE “DOĞAL GAZ SENSÖRLERİ İLE OYNANDIĞINI” AÇIKLAMIŞ
Öner Şans’ın isminin fezlekede geçtiği üçüncü meydan ise eşi Tuğba Öztürk Kader’ın ifadesinde oldu. Tuğba Şans, eşinin namına söylediklerini şöyle aktardı:
“Eşim, eş içerisindeki doğal gaz ölçümleri ile müntesip sensörlerin sıkıntılı yerlerde oynatıldığını; yani değer ciddi seviyedeyken üst, faziletli seviyedeyken bayağı takıldığını, gelişim güvenliği uzmanlarının görevlerinin başında durmadığını, çabucak işçilere uzaktan talimatlar verip ocağa girmediklerini, sorunları rapor etmediklerini, mühendislerin üstelik görevlerini boşlama ettiklerini, müesseseye denetlemelerden geçmiş fen geldiğini, çalışılan alanın iş güvenliğine uygun ağıl getirildiğini, bu işlemlerin hemen denetmenlerden onaylama ahzetmek üzere yapıldığını, bataklık gazı sondajlarının standartlara akıllıca yapılmadığını, müdürler değiştirildikten bilahare sıkıntıların arttığını söyledi.”
Amasra Taşkömürü Gurur Müdürlüğü’nde gaz strateji operatörü yerine görev fail yabansı Mehmet Özdemir üstelik ifadesinde iki yerde Felek’dan şöyle bahsetti:
“Itimat servisinin kapattığını ve zat vardiyasında yapılacağı bilgisini verdik, fakat patlamanın olduğu saate büyüklüğünde pervanenin arızası giderilmedi. Hatırladığım kadarıyla saat 17: 45 sıralarında patlamanın olduğu vadi kendisine melhuz -300 iyi ağırlık damarda barutçu Öner Baht, keriz atacağına dayalı telsizle hikmet verdi. Bu esnada bataklık gazı gazı seviyesi 0,60 seviyelerindeydi. Henüz sonraları karbonmonoksit ve metan gazı seviyelerinin yükselmeye başlaması üzerine keriz atıldığını anladım.
Görüngü haset anormal tek şey olmadı. Telsizle Öner Baht’dan, 17.45 saatlerinde lağım bilgisi verildi. Keriz başladıktan sonradan karbonmonoksit ile bu arada metan gelmesi oldu. Emniyet servisine 1,45 olduğu bilgisini geçtim.”
Taşımalık işçisi Işıklı Gündoğdu bile ifadesinde, “Mevt fail barutçu arkadaşımız Öner Nasip, işini tetik yapan birisi. Barutçudan kaynaklı bir boşlama yahut unutkanlık olduğunu düşünmüyorum, çünkü o çok deneyimli” dedi.
“KENDİSİNİ BİLEN KİŞİLERİ BARUTÇU YAPIYORLAR”
Kazma işçisi Birol Ayaş ise Felek’a ilgilendiren şunları aktardı:
“Memat eden ve barutçu kendisine görev özne Öner Kader, gayet dikkatli ve öncelikli namına bu arada çalıştığı işçilerin hayatını düşünen, onların hakkına girmekten her ant çekinen, işini layıkıyla fail benzeri arkadaşım. Ölçüm yapmadan yahut ihmalkarlık göstererek tıpkı yazık yapmasına belki vermiyorum. Zaten madende kendisini alim kişileri barutçu yapıyorlar. Kilolu hareket olduğu için herkesi barutçu yapmıyorlar.”
“İŞİNİ LAYIKIYLA IŞLEYEN BİR ARKADAŞIM”
Barutçu Sabah Yeli Akıncı üstelik Şans’ın dikkatli ve işini bereketli işleyen tıpkısı iştirakçi olduğunu şöyle anlattı:
“Fenomen günü ahiret yolculuğu fail ve barutçu namına fariza fail Öner Felek isimli arkadaşım, gayet dikkatli, öncelikli adına beraber çalıştığı işçilerin hayatını düşünen, onların hakkına girmekten seçkin devir çekinen, işini gereğince işleyen ayrımsız arkadaşım. Onun takdir yapmadan veya ihmalkarlık göstererek aynı günah yapmasına belki vermiyorum.”
“TAKDIR YAPMADAN LAĞIM ATMADILAR”
Vekillik çavuşu Hasan Özkanca ise Yıldız’a ilişik, “Ahiret Yolculuğu eden nezaretçi İbrahim Köse ve barutçu Öner Nasip isimli arkadaşlarım ve gayrı arkadaşlarım, ölçüm yapmadan kesme keriz (patlatma) atmadılar” dedi.
“HATA YAPMASINA İHTİMAL VERMİYORUM”
Bakımcı Açık Deniz Altan, madenci arkadaşı Nasip’ın dikkatli ayrımsız iştirakçi olduğuna dikkat çekerek, “Görüngü günü memat fail ve barutçu namına görev özne Öner Baht gayet titiz, öncelikli olarak bu arada çalıştığı işçilerin hayatını düşünen, onların hakkına girmekten temas devir çekinen, işini uyarınca fail bire bir arkadaşımızdı. Takdir yapmadan yahut ihmalkarlık göstererek tıpkısı yazık yapmasına belki vermiyorum” diye niteleyerek anlatım verdi.
YILDIZ’IN NEREDE BULUNDUĞU ANLATILDI
Kader’ın fezlekede geçtiği 11’inci yer, görüngü gününün anlatıldığı kürsü oldu. Fenomen haset madende yaşananlar fezlekede şöyle anlatıldı:
“Duyarga kayıtlarının, kaymakamlık bölgesinde mevcut iştirakçi ifadelerinin ve tertiplerin incelenmesi neticesinde; grizu patlaması olayının -320 sıkıntı soy eğin tavan tedbir galerisinde, patlatma (lağım atımı) olayı ile birlikte eş anlı namına gerçekleştiği, patlatma ile alay malay ortamdaki metan gazının ve kömür tozunun alay malay ve/yahut müteselsil olarak gerçekleştiği anlaşılmaktadır. Patlama olayının olduğu galeride vefat eden işçilerin bedenlerinin bulunduğu kroki incelendiğinde, 2. kartiyede mevcut barutçu Öner Yıldız önde, ayakta çalışacak işçilerin üstelik barutçunun arkasında bulunmuşlardır.”
Öner Kader’ın ismi, fezlekede serencam yerine yaşamını yitiren 18 arkadaşı ile bu arada yer aldı. Fezlekede, Bartın Adli Tababet Kurumu’nun 17 Teşrinisani 2022 tarihli raporuna atıfta bulunularak, Nasip ve değişik 18 madenci arkadaşının patlamaya merbut yerine gelişen karbonmonoksit gazından öldüğü belirtildi.
TTK YÖNETİCİLERİ, FACİADAN BARUTÇULARI SORUMLU TUTMUŞTU
TTK yöneticileri ise TBMM Amasra Beyaz Zehir Kazasını Araştırı Komisyonu üyelerine yaptığı sunumda, faciadan; Öner Kader’ın üstelik aralarında olduğu barutçuları mesul tutmuştu. Yöneticiler, sunumlarında şu iddiaları sıralamıştı:
“Kazanın meydana geldiği -320 kotu sıklet huy ayak tabanı uğrunda geriz ateşlemesi sonrası ortaya çıkan bataklık gazı gazının, havayla belli oranda karışımının patlatıcı bir kaynakla buluşması sonucu grizu patlaması gerçekleşmiştir. TTK Patlayıcı Husus Yönergesi’nde, henüz bile ileri gidilerek, yönetmelikte tamlanan ateşleme alanına duhul yasağı, hazırlık amaçlı olarak 5 zaman yerine 30 dakika yerine hükme bağlanmıştır. Ateşleme mahalli ile ait kendisine birlikte hem TTK Patlayıcı Özellik Yönergesi’nde hem bile 702 dar ‘TTK İş Kazası ve Önlemler Genelge’üstelik ateşleme mesafesi, genişlik beş altı 200 metre yerine belirtilmiştir. Dolayısıyla hem bekleme süresine hem dahi ateşleme mesafesine uyulmadığı ortadadır.
Barutçu Ötede Coşkun’un ifadesinde tamlanan ateşleme yapmadığı delikleri dahi doldurması gösteriyor kim serencam paye tetik ve itinalı yapılması gereken ateşleme işleminin acele bire bir şekilde ve kurallara uymaksızın gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır.
Barutçuların ifadelerinden anlaşılacağı amacıyla, ateşleme yapılmayan delikler birlikte doldurulmaktadır. Delikler arası mesafenin 20-30 cm arası olduğu göz uğrunda bulundurulursa ateşleme yapılmadan bekletilen mahmul deliklerin uymazlık görmesi kuvvetle muhtemeldir. İki ateşleme arasında 10-20 dakika üzere aynı müddet olması (karbonmonoksit grafiklerinden birlikte anlaşıldığı amacıyla), deliklerin doldurulması, temizlenmesi, kapsüllerin bağlanması ve bataklık gazı gazı ölçümlerinin yapılması işlemlerinin bu müddet zarfında yapılmasının gibi olmadığı anlamına gelmektedir. Zımnında deliklerin başlangıçta doldurulup bekletildiği açıktır.
Tüm bu hususlar gelişigüzel değerlendirildiğinde, ateşleme işleminin kurallara yeraltı şekilde yapılması hususunun bu kazanın gerçekleşmesinin yer koca sebebi olduğu değerlendirilmektedir.”
