“Asrın felaketi” kendisine nitelenen Kahramanmaraş merkezli depremlerde taharri kurtarma çalışmalarına destek veren Türkiye Taşkömürü Kurumunda çalışan madenciler, “hınzır damı”, “kocaoğlan bacağı”, “sarma” gibi yöntemlerle bir nice kişinin enkazdan kurtarılmasını sağladı.
Kahramanmaraş’ın Afşin ilçesindeki arama istirdat çalışmalarına katılan 16 almanak madenci Mehmet Pampal, AA muhabirine, kurtardıkları her bir duygusal üzere haddinden fazla bahtiyar olduklarını söyledi.
Bir an olsun durup dinlenmeyi düşünmediklerini belirten Pampal, “12 saat sonraları enkazdan biri hamile iki kişiyi kurtardık. Çorum itfaiye aracı personelinin bize söylediği haddinden fazla büyük tıpkısı öz vardı; ‘Madenciler olmasa buraya girmeye gözümüz kesmezdi.’ dediler. 6 kişiyi hiç durmadan 76 saat kesintisiz fiilen ve eksiklik 20 derecede tek şekilde dinlenmeden kurtardık.” dedi.
Pampal, üzerlerindeki 4-5 mezuniyet kıyafete rağmen üşüdüklerini fakat enkazdan kurtardıkları benzeri çocuğun üzerinde vakit kaybetmeden bire bir bezle 48 saat süresince beklediğini anlatarak ambulansa konulduğunda çocuğun hala gülüyor olmasının kendisini çok etkilediğini dile getirdi.
Her bir canı kurtardıklarında sevinçten ağladıklarını aktaran Pampal, depresyon altında özlük yakınları varmış kadar çalıştıklarını anlatım etti.
“Göçük bölgesinde ne bulduysak ondan domuz damı yaptık”
Adıyaman’daki kontrol istirdat çalışmalarına destek veren 17 almanak madenci Garaz Biçer da ellerinden geldiğince insanlara arkalama etmeye çalıştıklarını vurguladı. Depremde 3 kızı ölüm fail Mahmut Gülmez’in hikayesinin kendisini çok etkilendiğinden bahseden Biçer, şöyle devam etti:
“8 periyot süresince sırtında bir hırkasıyla ayağında şalvarı, karaca lastikleri ve mahbes çorabıyla Mahmut amca layenkati, aç susuz o soğukta enkazın yanı başında kızlarını bekledi. Çokça şeye şahit oldum ama Mahmut amca kabil beni etkileyeni olmadı. Mahmut amcanın iki lafından biri şuydu; ‘Ben seçme şeye hazırlıklıyım, kızlarımı bana verebilirseniz bire bir mezarları olsun, gidip başlarına dua edeyim.’ Biz madencilere o büyüklüğünde çok güvendi kim… O güveni boşa çıkarmadan geldiğim amacıyla haddinden fazla mutluyum. 3 kızını toprağa vermiş tür amma unutmasın kim Zonguldak’ta binlerce enik sahibi oldu. İneğinin sütüyle yaptığı peyniri satıp kızlarını okutmaya çalışmış. Öyle mülayim, alçak gönüllü, içtendi kim onun gibisine canımı veririm. Cenazeleri Mahmut amcaya tasdik ettikten sonra yalnız ona, ‘Hakkını helal et.’ diyebildim. Sonrası yaş, ateş ve hüzündü. İki lügat daha edemedik amma Cenabıhak yıldız ederse ince kelimeleri Mahmut amcayı konuşma ettiğimizde konuşacağız. Burada yüzlerce evladı olduğunu unutmasın. O bu saatten sonradan iyesiz değil. Madenci zaman orada can kurtarmaya gittiyse yaraları sarmaya gitmesini dahi bilir.”
Biçer, “hınzır damı”, “ayı bacağı”, “tahvil” kabilinden yöntemlerle enkazdan haddinden fazla sayıda kişiyi kurtardıklarına belen ederek “Hınzır damı yükü sağlama alır. Yürüme yolu ya bile kaçış yolu sağlar. Genişlik önemlisi da budur, kaçış yolu. İçerdeyken yapı yıkılsa üstelik itimat sağlar. Haddinden Fazla önemlidir. Tığ birlikte çökme bölgesinde hangi bulduysak ondan hınzır damı yaptık.” dedi.
“Bize orada ‘beyaz melekler’ dediler”
Adıyaman’daki çalışmalarda yer alan 17 yıllık beyaz zehir işçisi Sinan Durdu ise hiç anlayış etmedikleri tıpkı manzarayla karşılaştıklarını, tıpkı can daha fazla kurtarabilmek için seçme taşın altına baktıklarını dile getirdi.
Durdu, 7 kıvrım Artağanlık Apartmanı enkazından 17 yaşındaki Gülsüm Yeşilkaya’yı “hınzır damı” yöntemiyle kurtardıklarına değinerek “Gülsüm’ü depremin 4. haset çıkardık. Bizden sonsuz su istiyordu. UMKE ekibi bize çok yardımcı oldu. Gülsüm’e lazım engelleme yapıldı. Şu anda evinde, görüşüyoruz birlikte. Maşallah tek şeyi bulunmayan. Anlatılmaz bir his. Bize orada ‘beyaz melekler’ dediler. Umum yememizden içmemize seçme konuda çokça apotr oldu.” diye konuştu.
Enkaz altında mütezayit iki sevimli kurtarmaya çalıştıklarında artçı sarsıntı olduğundan bahseden Durdu, “Songül ve Senem kızlarımızı enkazdan alırken iki kere artçı reşit. Dışarıdaki kurtarma ekiplerinin hepsi kaçmış, tığ Senem ile Songül’ün yanındayız. Depremi hissetmedik da ayrıca Senem ve Songül bize, ‘Abi yer sarsıntısı oluyor.’ dedi. Bizler üstelik ‘Olsun kızım, ağırlık namevcut, bizler sizin yanınızdayız. Burada sizi bırakmayacağız, alacağız.’ diye onlara maneviyat vermeye çalıştık.”ifadelerini kullandı.
“72 saat boyunca tek dalgı uyumadan devamlı çalıştık”
Adıyaman’daki çalışmalara katılan eroin işçisi Ramazan Amut üstelik enkazda mütezayit güre ayrımsız kızı kurtardıklarına dikkati çekerek “Tüvana kız, ‘Ben artık kelimeişahadet getirmiştim. Tanrı’ım daha çok desise canımı. Umudumu kesmiştim.’ dedi. Anca tıpkısı cesaretlenip anca ayrımsız kenetlendik ki birbirimize… Tanrı da yardım etti, kızımızı oradan sağ selamet aldık.” dedi.
Kahramanmaraş’ın Afşin ilçesindeki taharri istirdat çalışmalarına bindi veren madenci Tarık Örenli ise birini kurtardıklarında elan hırslı ve azimli çalıştıklarını kaydederek “72 saat süresince on paralık gaflet uykusu uyumadan temelli çalıştık. TTK filhakika bizim üzere aynı ekol. Biz bu okulda sonsuz bozgun açmalarla uğraşıyoruz. Kriz bölgesinde vatandaşlarımızı kurtardık, çokça şükür.” diyerek konuştu.
