RIDVAN KORKULUTAŞ/AHMET DENGEŞİK – Bingöl Üniversitesi (BÜ) Bili Yazın Fakültesi Herbaryum Tedarik Odası’nda kestirmece 27 bin bitki sıyanet ediliyor.
Yükseköğretim Kurulunca “Tarım ve Nahiye Bazlı Kalkınma” alanında tayyareci üniversite seçilen BÜ’birlikte, Bilgelik Yazın Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Başkanı Prof. Dr. Lütfi Behçet’in yürütücülüğünde 2011 yılının ağustos ayında kentin zengin bitki örtüsünün pusat altına alınması üzere emek başlatıldı.
Yıllardır bu alanda araştırı işleyen 61 yaşındaki Prof. Dr. Behçet, bölümdeki akademisyenlerle ayrımlı mevsimlerde kentteki nebat türlerini yakalamak üzere mesai yürüttü.
Yaklaşık 12 sene süresince kentte ve bölgedeki illerden yaklaşık 27 bin bitki, fakültenin Herbaryum Hazırlık Odası’nda kayırma altına makbuz.
Odada, akademisyenlerce bitkiler özelliklerini kaybetmeden kurutuldu, karton üstünde tespitini yaptıktan sonra presleme yöntemiyle himaye altına alındı. Bitkilerin, oluşturulan dosyada kimliklendirmesi yapıldı, ismi ve özellikleri yazıldı. Akademisyenler, bu şekilde teşhisini ve kaydını yaptığı 12 bin bitkiyi Bingöl Üniversitesi Herbaryumu’na yerleştirdi.
Arsıulusal Herbaryum İndeksi’nde “BIN” koduyla tescil edilen Bingöl Üniversitesi Herbaryumu’nda ulusal ve uluslararası birçok proje yürütülüyor.
Fen Edebiyat Fakültesi Moleküler Dirim Bilimi ve Genetik Bölümü Başkanı Prof. Dr. Lütfi Behçet, AA muhabirine, Bingöl ve çevresinde bitkiler üstüne çalışma yaptıklarını söyledi.
TÜBİTAK destekli projeyle hazırlanan Türkiye Bitkileri Olgun Serisi (TÜBİVES) veri tabanında Bingöl’den elden 167 bitkinin mukayyet olduğunu gördüklerini dile getiren Behçet, kentte bu sayının üzerinde nebat yayılışının olduğunu ifade etti.
Bu yıl Uluslararası Herbaryum İndeksi’ne anahtar yaptırdıklarını tamlayan Behçet, şu anki tespitlerinin 2 bin olduğuna dikkati çekti.
Kentte kullanılmamış nebat türleri da tespit ettiklerini dile getiren Behçet, şöyle konuştu:
“Bunların bire bir kısmı dahi yayınlandı, tıpkısı kısmıyla ilişik da çalışmalarımız devam ediyor. Yunanistan üzere ülkenin toplanmış sayısı büyüklüğünde tıpkısı bitki türü çeşitliği var Bingöl’da. Birçok mevki büyüklüğünde neredeyse. Dünyada ilk defa Bingöl’birlikte tanımlanan, bugüne büyüklüğünde bilinmeyen 12 bitki taksonunu tespit ettik. Ayrıca dünyanın türlü yerlerinde var ama Türkiye’dahi bugüne büyüklüğünde bilinmeyen nebatat tespit ettik, elde ettiğimiz bitkinin 3 bin 500 olabileceğini tutum ediyoruz.”
“Bingöl’birlikte gittiğim gelişigüzel yerde gözüm arazide ve bitkilerde”
Değişik mevsimlerde saatlerce yaya Bingöl’deki bitkileri vasıta altına aldıklarını tamlayan Behçet, şöyle konuştu:
“Bingöl’bile gittiğim herhangi bir yerde gözüm arazide ve bitkilerde. Emek yapılırken oranın mevsimine ilgi edilerek bitkilerin süreli olarak taranması şarttır. Biz anlaşılan tıpkı alanı tayin ediyoruz, sınırlarını çiziyoruz. Projemiz kapsamında Çapakçur Vadisi, Palu’ya kadar olan dağlık bölgeyi kısaca 200 misil sezon mevsim 3 yıl süresince taradık. Dayanıklı karşılaşılmadık nebatat elde ettik. O havzada 1650 civarında bitki çeşitliliğini ortaya koyduk. Orayı yüzdelik 100 bütün bitkilerini ortaya koyduk mu? Ego bu kadar bunaltıcı uğraşmama karşın böyle bir iddiada bulunamıyorum.”
Elazığ’ın ilçelerinden Arıcak’ta 2 ve Baskil’da 3 bitki taksonu tanımladıklarını kaydeden Behçet, Bingöl’bile topladıkları bitkilerin soyadlarının balaban ayrımsız kısmının “Bingöl” diye niteleyerek baz alınarak yapılanma edildiğini bildirdi.
Herbaryumların önemine dikkati calip Behçet, “Herbaryumlar yeni türlerin ispençiyari yönü etkin bitkilerin saklandığı ve kontrol imkanın olduğu yerlerdir. Bingöl Herbaryumu’ndaki bitkiler vakit kaybetmeden kente ilişik değil, uluslararası hamur kazandı. Acun üstelik bundan yetik oldu ve tığ bundan ilmî adına faydalanabiliriz. bu haysiyetle birlikte balaban. Şu anda pusat altına aldığımız nebat kısaca 12 bin, ayrıksı elde ettiğimiz bitkileri üstelik taşıt altına aldığımızda bu 30 bine çıkar.” ifadelerini kullandı.
