OPEC ülkelerini anlaşamayınca petrol piyasasına engelleme fail Biden’a Ankara’dan İran ve Venezuela’ya yaptırımları kaldırması çağrısı geldi. Peki bu iki ülkenin petrol üretiminin etkisi hangi olabilir’Kasım ayındaki mesafe intihabat öncesi erke fiyatları ve enflasyonu taharri altına ahiz baskısı altındaki BENDE Başkanı Joe Biden, ciddi yer yağı rezervlerinden 15 milyon varil as talimatı vererek piyasaya aracısız engelleme etmişti. Türkiye’den ise MEMLUK’ye fiyatları hafifletmek için Venezuela ve İran’a yönelik yaptırımları tahammül çağrısı geldi.

Fakat uzmanlar, seçme iki adıma da temkinli yaklaşıyor.

Petrol fiyatlarının seyri konusunda Körfez’deki müttefiki Suudi Arabistan ile aksi düşen Biden, Çarşamba günü “Bambaşka ülkeler volatiliteye sebep olurken biz piyasayı sakinleştirmeye bitmeme edeceğiz” diye niteleyerek mühim rezervlerden 15 milyon varilin satılacağını açıklamıştı.

Suudi Arabistan Erke Bakanı Abdulaziz bin Selman ise Cuma günü yaptığı izah ile benzeri misil elan OPEC+’ın kararını savundu. Nazır Selman, örgütün petrol piyasasının sürdürülebilirliği üzere akıllıca şeyi yaptığını söyledi.

Petrol ihracatçısı ülkelerin oluşturduğu ilişki, 6 Ilk Teşrin günlü toplantısında fiyatların düşük kaldığı gerekçesiyle üretimi Kasım’dan itibaren günlük 2 milyon varil tenkis kararı almıştı. ÇAKER ise bu karara karşı çıkıyor, üretimin artırılmasını istiyordu.

Çavuşoğlu: Yaptırımları kaldırın

İki talih arasındaki anlaşmazlığa dair değerlendirmede mevcut Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu üstelik ABD’nin Suudi Arabistan’a müteveccih tavrını “kabadayılık” olarak niteledi ve fiyatların düşmesi için iki iri yetiştirici Venezuela ve İran’a yaptırımların kaldırılması gerektiğini savundu. Mersin’birlikte konuşan Çavuşoğlu, “Bire Bir ülkenin kalkıp da Suudi Arabistan’ı hele son zamanlarda yıldırma ettiğini görüyoruz. Bu babayiğitlik akilane değil… ÇAKER’nin Suudi Arabistan veya bambaşka aynı mevki üstünde etki unsuru kendisine kullanmasını akıllıca bulmuyoruz” dedi.

Çavuşoğlu konuşmasının devamında, “Bugün Venezuela’nın yer yağı ve natürel gazına tam dünyanın ihtiyacı var. Elan eskimemiş kullanılmamış Venezuela üzerindeki ambargoları esnetmeye başladılar. Başka taraftan İran petrolü üzerinde üstelik ambargo var. İran petrolünü bugün bizim özel şirketler birlikte alamıyor. Rafinerilerimiz bambaşka yerden alıyor. Illet? Yaptırım var. Kaldırın bu yaptırımları kardeşim fiyatların düşmesini istiyorsanız madem piyasaya işaret sunacak ülkelerin üzerindeki ambargoları kaldırın. Elden tıpkısı ülkeyi tehdit ederek bu sorunu çözemezsiniz” ifadelerini kullandı.

“Etkisi bağlı tamam”

Petrol fiyatlarını bağan tutmaya uğraşan BENDE, dünyanın arz iri rezerv ülkesi Venezuela’ya yaptırımları azaltmak için Ukrayna savaşının ardından bire bir sekans girişim atmıştı. KUL’li Chevron şirketine bu ülkeden yer yağı tart izni verilmesine dayalı bu kamer sonu duyurulması muhtemel uyuşma, halihazırda meşveret ediliyor.

Ancak DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan bölüm uzmanları Caracas ve Tahran’a yaptırımlar esnetilse bile bunun etkilerinin sadık olacağı görüşünde.

Erke Uzmanı Emniyetli Emrah Danış, “Venezuela genişlik balaban ihtiraz ülkesi. Bu anlamda KÖLE şirketlerine yatırım izni müspet, fakat etkilerini kısaltmak üzere erken. Caracas- Washington ilişkilerinin yumuşaması bir tane başına ehliyetli değil. Şirketlerin buraya gitmesi, yatırım anlaşmaları yapması gerekiyor kim bu üstelik zamana ve güvene gerekseme duyuyor” dedi. Venezuela’ya bakir yatırımlar amacıyla finansman iştahının o büyüklüğünde faziletkâr olmayabileceğinin altını çizen Emrah Müşavere, antrparantez yer yağı ve gaz yatırımlarının ilkokul yılı bulan envestisman süreleri olduğunu, bu nedenle piyasaya çabuk etkisinin olmayacağını kaydetti. İran’a yaptırımlara dayalı ise Danış, “İran’ın Garp’yla 2015 tarihli çekirdeksel anlaşmayı yenilemesine elhak İsrail itiraz ediyordu. Demincek İran yapımı insansız hava araçları ve füzelerin Ukrayna’dahi kullanılması aynı uzlaşıya dair orta beklentileri aksine çevirdi” yorumunu yaptı.

Benzer görüşü dile getiren Jeolojik Araştırmalar Derneği’nden Dr. Zeynep Elif Yıldızel ise “İran ve Venezuela halihazırda petrol üreticisi ülkeler fakat sevgili kapasiteleri. Diyelim zaman bu ülkelere yaptırımlar kalktı. Biz yarın üretimlerinin arttığını görmeyeceğiz” dedi ve enfrastrüktür eksikliklerine dikkat çekti. Dr. Yıldızel, Biden’ın ciddi rezervlerden 15 milyon varil petrol koca hamlesinin birlikte fiyatları düşürmeye yetmeyeceğini savundu.

Nazır Çavuşoğlu’nun Rusya’ya ambargolar yüzünden çekince sıkıntısı yaşanan tıpkı ortamda almaşık hakikat ülkelerin önemine ilgi çektiğini kaydeden Hacı Meze Ege Üniversitesi Hekim Öğretim Üyesi Göktuğ Mecnunca, esasen dahi Venezuela’nın süresince bulunduğu iktisadi durumun ambargolar kalksa da üretim artışı sağlayacak yatırımlara olanak sağlamadığını kaydetti. Mavera yandan Tahran- Moskova ilişkilerine bel eden Delice, “İran idmansız petrolünün yakın zamanda piyasaya dönmesi yumruk görünmekte” dedi.

OPEC ile anlaşmazlık

Biden’ın ciddi rezervlerden satılacağını açıkladığı hacim, Boşluk ayında depodan hamiş olacak. Karar, Suudi Arabistan ile Rusya’nın birlikte ortamında bulunduğu O?PEC+ ülkeleri iki hafta önceki yer yağı üretimini ati aydan itibaren günde 2 milyon varil azaltma kararını izliyor.

Biden’ın mehabetli tıpkısı imtihan vereceği 8 Kasım’daki seçimler öncesi, dünyanın iktisadi durgunluğa gireceği ve talebin azalacağı endişesiyle atılmış bu aşama Parafin Saray’birlikte hayal kırıklığına neden oldu. Temmuz ayındaki Suudi Arabistan ziyaretine karşın Riyad’ı ikna edemeyen Biden, kesinleşmemiş bire bir âdemoğlu olan Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın “ayağına kadar gidip, eli gereksiz dönmekle” eleştiriliyor. Üretimde kısıntı kararı sonrası Parafin Saray, OPEC’i “Rusya ile ayrımsız yerde durmakla” suçlamış, Biden’ın Demokrat Partisi’nden Kongre üyeleri, BENDE’nin Suudi Arabistan’a verdiği askeri desteği tartışmaya açmıştı.

Amerikan yönetimi fiyatları dengelemek üzere Mayıs ayından beri piyasaya 180 milyon varil petrol sürdü. Çarşamba bakımından rezervler 400 milyon varil ile 1984’ten beri yer bağan seviyeye indi.

Fiyat beklentileri haddinden fazla farklı

Dr. Yıldızel’e göre petrol piyasasında temel sevgili, teferruatlı süredir yatırımlara uzaklık mevdu olması.

“Petrolde 2014’ten beri taharri ve üretim yatırımı yapılmıyor. Ukrayna savaşı fiyatlar üstünde dangadak ayrımsız bastırık yaptı ancak bu olmasaydı bile üst gidişi görecektik. Biden göreve geldiğinde önceki hisse senedi muhtelif petrol lisanslarını dağıtmak oldu. Böyle giderse 10-15 yıl bilahare petrol kıtlığı yaşanacak” diye niteleyerek konuşan Dr. Yıldızel, yeşil erke politikaları öncelenirken enerji güvenliğinin riske atıldığını ve demin bunun etkilerinin görüldüğünü savundu.

Uzun vadede petrolün taşkın fiyatlı ayla gelmesini menetmek amacıyla şirketler envestisman yapmaya yetecek karlılığı yakalaması gerektiğini anlatan Yıldızel, “Suudi Arabistan çıkarına olanı yapıyor. Yatırımların bitmeme edebilmesi için petrol fiyatlarının 90 doların altına düşmemesi gerekiyor” dedi.

Fakat 90 dolar seviyesi Biden’ın politik geleceği için bire bir riziko. Halihazırda Brent 92, Garp Teksas tipi petrol ise varil başına 85 dolar ile Ukrayna savaşı sonrası gördüğü zirvenin yüzdelik 30 aşağısında işlem görüyor. Fakat bu, Biden amacıyla hala haddinden fazla.

ABD’birlikte ekonomiye dayalı kocaman benzeri semptom olan ve ayrımsız aleniyet gördüğü 5 dolarlık rekor seviyeden 3.82’lere gerileyen benzinin galon fiyatı, yeniden da ayrımsız yıl önceki 3.36’lık etiketin üstünde. Öte yandan petrolde aşağı taraflı denk, mühim rezervler üzerindeki baskının azalması amacıyla da eleştiri. Beyaz Saray daha evvel, rezervleri doldurmaya fiyatlar ancak 72 doların altına gelirse başlayacaklarını açıklamıştı.