Kurtuluş Savaşı, Serdar Gazi Mustafa Kemal Vakur’nın 26 Ağustos 1922’dahi sabaha cebin verdiği emirle başlattığı Şişman Saldırı ve 30 Ağustos’taki “Başkomutanlık Meydan Savaşı” zaferiyle sonuçlandı.

Serdar Mustafa Kemal Ciddi, Türk ordusunun Kurtuluş Savaşı’nda kazandığı sunma kebir zaferin arifesinde, 30 Ağustos sabahında Zafertepe Çalköy’dahi birliklere saldırı emrini verdi. Onun bizzat yönettiği Dumlupınar’daki düzlük muharebesinde yiğit Mehmetçik, Palikarya birliklerini Allıören, Keçiler, Kızıltaş Deresi yolunun iki birlikte ağız ağıza sarıp imha etti.

Nazik Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi 30 Ağustos’ta zaferle noktalandı.

Mustafa Eksiksizlik Vakarlı, utku sonrası 1 Eylül’üstelik Dumlupınar’da, Garp Cephesi’ndeki tüm subay ve erlere okunmak üzere yayımladığı bildiride, “Bütün arkadaşlarımın, Rum’da elan bambaşka saha muharebeleri bile verileceğini ayn önünde bulundurarak ilerlemesini ve herkesin kanı gücünü ve yurtseverliğinin kaynaklarını kullanarak, yarışmayı hep gücüyle sürdürmesini istek ederim. Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz’dir, istikbal!” emrini verdi.

Sığınmacı dramı bire bir fotoğrafla dünyayı sarstı

Muğla’nın Bodrum ilçesinden Yunanistan’ın İstanköy Adası’na kaçakları haiz şişme bot, Akyarlar Mahallesi ve Aspat açıklarında battı. 8’i yavru 12 kişinin hayatını kaybettiği fenomen sonrası ortaya sâdır tablo Türkiye ve dünya kamuoyunda yankı uyandırdı.

Doğan Marifet Ajansı muhabiri Nilüfer Demir’in çektiği, boğularak hayatını kaybeden çocuklar beyninde bulunan 2 yaşındaki Aylan Kurdi’nin kıyıya vuran cesedine ilişkin fotoğraf, dünyanın sığınmacı krizine bakışını değiştirdi. Hayatını kaybedenler ortada, minik Aylan’ın 3 yaşındaki ağabeyi Galip Kurdi ile annesi Zahidin Kurdi bile bulunuyordu.

Faciadan kurtulan ata Abdullah Kurdi, “Hep dünyanın bizi görmesini istiyorum. Hep dünyanın gözlerinin bizim üzerimizde olmasını istiyorum. Tığ aynı coşkunluk yaşamış olabiliriz amma bizden ahir insanların ayrımsız felaketi yaşamasını istemiyorum.” ifadelerini kullandı.

Abdullah Kurdi, kızı, oğlu ve eşini Suriye’nin Göz umum Gündüz Feneri (Kobani) kentinde toprağa verdi.

Olayın peşi sıra başlatılan anket kapsamında adliyeye irsal edilen 3 zanlı, “göçmen kaçakçılığı fora etmek” ve “bilinçli taksirle ölüme sebebiyet yöneltmek” suçlarından tutuklandı.

Suriyeli göçmenlerin dramının simgesi oldu

Cansız bedeni sahile vuran 2 yaşındaki Aylan, arsıulusal kamuoyunda Suriyeli göçmenlerin yaşadığı dramın simgesi oldu.

Başta Avrupa gelmek üzere MEMLUK ve Orta Şark’dan çok sayıda izinli, görüntülerin arsıulusal basında serbest vadi bulması üstüne konuyla ait değerlendirmelerde bulundu.

İspanya, Fransa, İtalya başbakanları, muhacir sorununun çözümüne yönelik arsıulusal alanda hamle atılması çağrısı yaptı.

Fransa’da iktidarın birlikte anne muhalefetteki Cumhuriyetçiler Partisinin oylumlu isimleri, Suriyeli çocuğun fotoğrafından koyu sıkıntı duyduklarını dile getirdi.

Belli başlı sair olaylar

29 Ağustos

1521- Türk orduları Belgrad’ı fethetti.

1526- Kanuni Odalık Süleyman komutasındaki Osmanlı orduları, Mohaç Saha Savaşı’nı kazandı.

1855- Osmanlı’da geçmiş lif görüşmesi yapıldı. İstanbul-Edirne, İstanbul-Şumnu hattının tamamlanmasıyla önce telgraf Şumnu’dan İstanbul’a gönderildi. Kırım Savaşı’ndan hikmet veren telgrafta, “Bağlaşık askerleri Sivastopol’a girmişlerdir.” yazılıydı. Türk birlikleri birlikte müttefikler arasındaydı.

1924- Almanya, savaş tazminatının ödenmesine ilişik, müttefiklerce hazırlanan Dawes Planı’nı onayladı.

1929- Graff Zeppelin zeplin, 21 devir süren dünya turunu tamamlayarak Lakehurst’a döndü.

1933- Nazilerin tutukladığı Yahudiler, çokluk kamplarına gönderilmeye başlandı.

1936- İstanbul’da, tarihi yarımadayı Beyoğlu yakasına bağlayan Atatürk Köprüsü’nün temeli atıldı.

1938- Koşuk Bilgi, Harbiye ve Donanma davalarından toplam 28 sene 4 kamer hapse mahkum edildi.

1945- Sultan II. Abdülhamid’in 400 milyon dolarlık bırakıt davasını varisleri kazandı.

1947- BENDE’li haber adamları, çekirdeksel güç için plütonyumu parçalamayı başardı.

1955- Kıbrıs Konferansı Londra’da toplandı.

1964- Ankara, İstanbul ve İzmir’bile Kıbrıs üzerine balaban yürüyüşler ve mitingler düzenlendi.

1982- İsveçli beyaz perde oyuncusu Ingrid Bergman öldü.

1986- Üçüncü Reisicumhur Izzet Bayar’ın cenazesi, doğum yeri Umurbey’birlikte törenle toprağa verildi.

1988- Ünlü ressam Eren Eyüboğlu, 76 yaşında hayatını kaybetti.

2005- Katrina kasırgası MEMLUK’nin güneyini vurdu, 1200 kişi öldü.

2010- Endonezya’nın Sumatra Adası’ndaki Mount Sinanbug Yanardağı, 400 sene aradan sonraları faaliyete geçti.

30 Ağustos

M.Ö. 30- Çarkıt Mısır’da Kraliçe Kleopatra intihar etti.

1908- Hicaz demir yolu açıldı.

1922- Nazik Saldırı zaferle sonuçlandı.

1924- Gazi Mustafa Kemal Ağırbaşlı, Başkomutanlık Meydan Savaşı’nın ikinci sene dönümünde, Dumlupınar’da Meçhul Leşker Anıtı’nın temelini attı.

1924- Türkiye İş Bankası, ilk işlemini yaparak faaliyetlerine başladı. Bankanın kuruluş sermayesi 1 milyon liraydı.

1930- Ankara-Sivas demir yolu hattı ve Sivas İstasyonu, Başvekil İsmet Paşa’nın konuşmasıyla hizmete açıldı.

1937- Van Gölü’nde geçmiş vapur seferi yapıldı.

1937- Atatürk’ün manevi kızı Sabiha Gökçen’e, 1935’te girdiği Eskişehir Gelgel Mektebi’nde “uçucu diploması” verildi.

1952- Erzurum’da Aziziye Anıtı açıldı.

1974- BM Düzenlilik Konseyi, Kıbrıs’taki çatışmalar yüzünden evlerini infirak edenlerin çekinmezlik ortamında dümbelek dönmelerine cevaz verilmesini öngören Fransa, İngiltere, Avusturya kuma değişmeyen tasarısını oy birliğiyle akseptans etti.

1977- Orgeneral Kenan Âlem, Karaca Kuvvetleri Komutanlığına atandı.

2000- Temsil sanatçısı Gürdal Kele, tedavi gördüğü İzmir SSK Bozyaka Hastanesi’nde sevimli veda etti.

2011- Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, 30 Ağustos Yengi Bayramı ve Türk Silahlı Kuvvetleri Günü nedeniyle Erkânıharbiyeiumumiye Karargahında düzenlenen törende “Serdar” sıfatıyla kutlamaları akseptans eden önceki Cumhur Reisi oldu.

2013 – 30 Ağustos Utku Bayramı Resepsiyonu’na ilk defa Cumhur Reisi Abdullah Gül familya sahipliği yaptı. Köşk’teki resepsiyona uymazlık liderleri Kemal Kılıçdaroğlu ve Ihtişam Bahçeli katılmadı.

2015- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 30 Ağustos Galibiyet Bayramı dolayısıyla “Başkumandan” sıfatıyla ilk defa Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde resepsiyon verdi.

2021- KÖLE Tarz Kuvvetler Komutanı Orgeneral Kenneth McKenzie, ABD güçlerinin Afganistan’dan ricat sürecinin tamamlandığını açıkladı.

31 Ağustos

869- İslam bilgini Buhari yaşamını yitirdi.

1867- Fransız şair Charles Baudelaire öldü.

1876- V. Meram tahttan indirildi, namına kardeşi II. Abdülhamit hükümdar oldu.

1890- Brüksel Genel Senedi ile köle ticareti yasaklandı.

1928- Bertolt Brecht’in “Üç Kuruşluk Opera” ünlü oyununun ilk gösterimi Berlin’üstelik yapıldı.

1930- Valilik ve şehremanetinin birleştirilmesine karar verildi. Valiler, bire bir zamanda şehremini oldu.

1970- İzmir’da Akdeniz Olimpiyatları’nın yapılacağı Halkapınar Spor Tesisleri, inşaat sırasında yandı.

1988- Yalçın Eksen Kapısı açıldı.

1988- Irak’ın kuzeyinden kaçan Iraklılar, Türk sınırlarından geçmeye başladı.

1997- Galler Prensi ve İngiliz Veliahdı Prens Charles’ın çarkıt eşi Prenses Diana, sevgilisi Dodi ahali Fayed ile şoförü Paris’te geçirdikleri trafik kazasında öldü.

2005- Irak’ın başkenti Bağdat’ta tıpkı güreşçi köprüsü üzerinde sâdır tıkışıklık zımnında çoğu Şii hacı adayı bin birey hayatını kaybetti.

2015- Kazakistan’ın başkenti Fer Sultan (Astana) muhik Kumay Arkeoloji Kompleksi’nde yapılan kazılarda Türk tarihine ilgili 2 bin yıllık kalıntılar gün ışığına çıkarıldı.

2016- ABD ile Küba beyninde 1961’da kesilen tarifeli ticari uçuşlar, iki ülkenin ilişkileri normalleştirme kararının peşi sıra baştan başladı.

2017- Irak Başbakanı Haydar el İbadi, Türkmenlerin yaşadığı Telafer ilçesinin terör örgütü DEAŞ’tan ağız ağıza kurtarıldığını duyurdu.

2018- Danıştay 2. Kat Üyesi Mustafa Yücel Özbilgin’in yaşamını yitirdiği, 4 kişinin yaralandığı 17 Mayıs 2006’da planlı silahlı saldırıya ilgili eden Alparslan Aslan, “ağırlaştırılmış müebbet” ile 72 sene delik cezasına çarptırıldı.

2021- Keleş Hasan Efendi’den bugüne mevrut Ortaoyuncuları Kavuğu’nu Münir Özkul’dan devralan Türk tiyatrosunun yetişkin isimlerinden Ferhan Şensoy, 70 yaşında İstanbul’da hayatını kaybetti.

1 Eylül

1481- Galatasaray Lisesi, izzet adamı yetiştirilmesi amacıyla Sultan II. Bayezid marifetiyle kuruldu. Okulda 1868’bile Frenkçe eğitime geçildi.

1715- Ilkokul yaşında tahta geçen, 72 sene Fransa’yı başöğretmen, Fransızların “Güneş Kralı” XIV. Louis öldü.

1920- Fransızlar, başkenti Beyrut olan Lübnan devletini kurdu.

1922- Mustafa Kemal Kâmil, Başkumandanlık Kayran Savaşı’nın kazanılması konusunda emrini verdi: “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!”

1923- Japonya’nın Tokyo ve Yokohama kentlerinde meydana gelen depremde 300 bin can öldü.

1924- Ankara Büyüklük Konservatuvarının temelini oluşturan “Müzik Muallim Mektebi” Ankara’da açıldı.

1925- Birinci Tababet Kongresi Ankara’da toplandı.

1925- Mustafa Kemal Ağırbaşlı’yı Kastamonu dönüşünde Ankara’da karşılayanların ellerinde şapkaları vardı.

1929- Arabi ve Acemce dersleri okullardan kaldırıldı.

1933- Denizyolları İşletmeleri oran tekeline alındı.

1939- Almanya’nın Polonya’ya saldırması üstüne II. Dünya Savaşı başladı. Milyonlarca kişinin öldüğü savaşın başlamasının 50. yılında “Dünya Sulh Haset” ilan edildi.

1947- Amerikan Arkalama Antlaşması imzalandı.

1949- İstanbul Radyosu sınama yayınına başladı.

1951- Ordinaryüs Prof. Dr. Mazhar Osman Usman, 67 yaşında İstanbul’da öldü.

1967- Türkiye’deki Kıbrıslı mücahitler ve öğrenciler, hükümeti ihtarname etti. İçişleri Bakanı Faruk Sükan, protestocuların hudut dışı edilebileceğini açıkladı.

1969- Muammer Kaddafi, Libya’da askeri darbeyle Kral İdris’i devirdi.

1974- Magosa’ya sınırlı Muratağa ve Sandallar köylerinden 88 Türk’ün öldürülüp yakılarak çukura gömüldükleri anlaşıldı.

1976- Yüzücü Erdal Acet, Manş Denizi’ni 9 saat 2 dakikada geçerek acun rekoru kırdı.

1982- İlk ve ortaöğretimde ilmek dersi zorunlu kılındı.

1985- Kuşadası Davutlar yöresinde çıkan orman yangınında aynı orman bekçisi ile 14 asker şehit oldu.

1998- Türk sinemasına 46 sene bakım veren yönetmen Osman F. Seden son etti.

2003- Denizli Valisi Recep Yazıcıoğlu, Ankara’ya 30 kilometre uzaklıkta trafik kazası geçirdi. Yazıcıoğlu 8 Eylül’birlikte yaşamını yitirdi.

2007- İngiliz ordusunun 1930’lu yıllarda yüzlerce Hindu çeri üzerinde hardal gazının etkilerini araştıran deneyler yaptığı ortaya çıktı.

2013- Rum Ajansı, Kürtçe malumat yayımına başladı. AA, sonunda kitap dilini altıya çıkarmış oldu.

2016- HSYK Genel Müesses, FETÖ soruşturması kapsamında arızi kendisine görevden uzaklaştırılan 543 hakim ve savcıyı meslekten ihraç etti.

2 Eylül

1633- İstanbul Cibali’üstelik çıkan iri yangında 20 binden çok bina tamam oldu. Katip Çelebi’ye göre kentin beşte biri yandı.

1651- Mahpeyker Kösem Melik, boğdurularak öldürüldü.

1898- Makineli Tüfek ayrımsız savaşta ilk defa kullanıldı.

1900- Almanya ile MEMLUK beyninde lif kullanımı başladı.

1922- Kurtuluş Savaşı’nda, Palikarya Orduları Başkomutanı General Trikopis esir edildi.

1925- Dipdam ve zaviyelerin kapatılmasına ve memurların kapela giymesine karar verildi.

1929- Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği evvel görk yarışmasında Feriha Tevfik Bayan, Türkiye güzeli seçildi. Feriha Tevfik, sinema ve piyes oyuncusu oldu.

1930- Mustafa Kemal Vakur, Sadri Maksudi (Arsal) Satış’in “Türk Dili İçin” adlı kitabına şunları yazdı: “Ülkesini, efdal istiklalini korumasını alim Türk milleti, dilini dahi ecnebi dillerin boyunduruğundan kurtarmalıdır.”

1938- Hatay Devletinin kuruluşu car edildi. Hatay Kavim Meclisi ilk toplantısını yaptı ve Tayfur Sökmen’i cumhur reisi seçti.

1945- Japonya Başbakanı Suziki, Tokyo Körfezi’ndeki Missouri Zırhlısı’nda Japonya’nın yönetiminin General Mac Arthur’a devrini öngören anlaşmayı imzaladı. MEMLUK Başkanı Truman zaferi zar etti ve İkinci Acun Savaşı sona erdi.

1954- Ho Chi Minh, eskimemiş kurulan Şimal Vietnam Cumhuriyeti’nin başkanlığına seçildi.

1968- İran’daki depremde 11 bin gönül öldü.

1968- Gazeteciliği patika edinmiş geçmiş karı yazarlardan Sabiha Sertel, 73 yaşında Bakü’üstelik emrihak etti.

1974- Türkiye Ilmî ve Teknolojik Araştırı Kurumu (TÜBİTAK) Bilim Ödülleri verildi. Cahit Arf ve Orhan İçen hesap, Erdal İnönü fizik, Kazım Türker tababet dalında bergüzar aldı.

1985- Kaş Limanı açıklarında 3 bin 400 yıl ilk batan, fil alımlı kayıt ve bakır, kalay parçalarıyla aylı gemi enkazı bulundu.

1994- Halterci Naim Süleymanoğlu’na Uluslararası Olimpiyat Komitesince, “Yüzyılın Yeryüzü Kıpırdak Sporcusu Ödülü” verildi.

2001- İlk duygu naklini gerçekleştiren Güney Afrikalı ihtisas cerrahı Christian Barnard, Kıbrıs’ta öldü.

2011- BM Sormaca Komisyonu, Gökçe Marmara saldırısıyla ilişkin hazırladığı 105 sayfalık raporunu Umumi Kâtip Ban’a sundu. Raporda, İsrail ordusunun begayet ve izah edilemeyen bati kullandığı, yolculara biberli muamelede bulunduğu belirtildi. Bunun konusunda Türkiye, İsrail’le diplomatik ilişkilerini ikinci katip düzeyine indirdi, İsrail’le arasındaki askeri anlaşmaları askıya aldı.

2015- Muğla’nın Bodrum ilçesinden Yunanistan’ın İstanköy Adası’na kaçakları haiz şişme bot battı. Olayda, annesi ve kardeşiyle boğulan 2 yaşındaki Aylan Kurdi’nin kıyıya vuran cesedi, Doğan Bilim Ajansı muhabiri Nilüfer Çıpa tarafından fotoğraflandı. Türkiye ve uluslararası kamuoyunda yankı uyandıran ışık, dünyanın sığınmacı krizine bakışını değiştirdi.

2016- Özbekistan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov, 78 yaşında hayatını kaybetti. 27 yıldır Özbekistan’ı başöğretmen Kerimov, hatır kanaması dolayısıyla hastanede otama görüyordu.

2016- Rusya ile Türkiye arasındaki charter uçuşlarının baştan başlamasının peşi sıra önceki tayyare, Moskova’dan Antalya’ya indi.

2016- F klavyenin mucidi, Arsıulusal Vukuf İşlem ve İletişim Federasyonu Türkiye Temsilciliği Onursal Başkanı Dr. İhsan Sıtkı Yener, 91 yaşında ebedî uyku etti.

3 Eylül

1683- Viyana Kuşatması başarısızlıkla sonuçlandı.

1783- İngiltere, Paris’te imzalanan anlaşmayla KÖLE’nin bağımsızlığını tanıdı.

1869- İstanbul’da Süvari Tramvay, Konstantin Karopana marifetiyle çalıştırıldı.

1883- Moskof yazar İvan Turgenyev, Paris essah öldü.

1895- İlk heveskâr futbol maçı yapıldı. Latrobe, Jeanette’yi 12-0 yendi.

1908- Türkiye’deki geçmiş haftalık eğlendirme dergisi “Makule” yayımlanmaya başlandı.

1912- Deniz Kuvvetlerine eşya sağlamak amacıyla dünyanın geçmiş konserve fabrikası İngiltere’de açıldı.

1933- Kayseri-Ulukışla hattının tamamlanmasıyla Karadeniz ile Akdeniz’i birbirine bağlayan demiryolu tamamlandı.

1939- Ankara Radyo gazetesinin ilk sayısı çıktı.

1939- Almanya’nın Polonya’yı işgalinden iki çevrim bilahare İngiltere ve Fransa, Almanya’ya çarpışma ilan etti.

1952- Balkı Dağı zirvesine Türk bayrağı dikildi.

1983- Nail Çakırhan, Ağa Eğlek Mimari Ödülü’nü aldı.

1988- Bozuk başbakanlardan Ferit Melen irtihal etti.

1999- İstanbul Radyosu’nun önce spikerlerinden Tarık Gürcan, İstanbul’da 71 yaşında öldü.

2006- İstanbul Fatih’te İsmailağa Camisi’nin mütekait imamı Kortej Şanlı Öztürk bıçaklanarak öldürüldü. Öztürk’ü bıçaklayan Mustafa Erdal, camide bulunanlar vasıtasıyla linç edildi.

2008- Cumhur Reisi Abdullah Gül, Ermenistan Cumhur Reisi Sarkisyan’ın Erivan’daki Türkiye-Ermenistan Dünya Kupası kadro elemesi futbol karşılaşması için yaptığı daveti kabul etti.

2013- 28 Küçük Ay süreci kendisine bilinen döneme ilişkin eski Erkânıharbiyeiumumiye 2. Başkanı Orgeneral Enerjik Benzeri ve sakat YÖK Başkanı Kemal Gürüz’ün da aralarında bulunduğu 103 sanığın, “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ni zorla devirmeye, düşürmeye katılma” suçundan yargılanmasına başlandı.

4 Eylül

1063- Nazik Selçuklu Devleti’nin kurucusu Çakır Bey öldü.

1682- İngiliz gök bilimci Edmund Halley, elan sonra zat adı verilen akrep yıldızı gördü.

1886- Apaçi yerlilerinin şefi Geronimo, ÇAKER birliklerine tasdik oldu. Sonuç iri Amerikalı-evcil savaşı sona erdi.

1919- Sivas Kongresi, Mustafa Kemal Rabıtalı’nın konuşmasıyla açıldı.

1932- Dünya Barış Konferansı, Avusturya’nın başkenti Viyana’da toplandı.

1935- İstanbul telefon şirketi, hükümet yerine işletilmeye başlandı.

1936- İngiltere Kralı VIII. Edward, İstanbul’da Atatürk’ü görüşme etti.

1970- Şili’de sosyalist önder Salvador Allende başkan seçildi.

1970- Prof. Dr. Erdal İnönü, Orta Şark Teknik Üniversitesi Rektörü oldu.

1990- Gazeteci edip Turan Dursun, İstanbul’da uğradığı silahlı saldırıda yaşamını yitirdi.

1996- Abdi İpekçi cinayetinin sanıklarından Ağızcıl Polat, İsviçre vasıtasıyla Türkiye’ye iade edildi. Polat, 16 Eylül’da 17 yıl aradan sonradan çıkarıldığı mahkemece tutuklandı.

2013- Edip Yaşar Kemal’e, Ermenistan Hars Bakanlığınca “Krikor Naregatsi” nişanı verildi.